Nadszedł czas, w którym warto zadać sobie pytanie: jak oceniać w czasie nauki zdalnej. Pomijam kwestię, w której owo ,,jak” mogłoby / powinno być zastąpione ,,po co”. Żyjemy już trochę na tym belferskim świecie, aby uświadomić sobie, że chociaż jedną ocenę – dla świętego spokoju – wystawić trzeba. A, żeby nikt się nie przyczepił to kilka cząstkowych również.
Przyznaję, takie podejście jest wygodne. Znacznie trudniej walczyć z żywiołem i dopraszać się u dyrekcji zwyczajnej szkoły publicznej rewolucyjnych (a przecież praktykowanych od dawna) ocen kształtujących. Mały Książę miał rację, dorośli lubią liczby.
Na szczęście, nieoczekiwane warunki proszą się o nietuzinkowe środki i można to świetnie wykorzystać. Zanim zapytamy jak, tym razem warto uprzedzić ten ruch wysoce zasadnym ,,po co”.
Po co wprowadzać inne formy oceniania niż dotychczas praktykowane?
Odpowiedź jest prosta: stare nie zadziała w 100% skuteczności na nowym. Niemożliwe jest pełne przetransportowanie starych patentów na nowe środowisko. To tak jakby chcieć grać w GTA V na komputerze sprzed 15 lat. Po drodze coś na pewno nam się wykrzaczy.
Niektórzy jednak są do tego stopnia zadomowieni w starych chwytach, że nie potrafią porzucić schematu i wyjść naprzeciw bieżącym potrzebom. Uporczywie trzymają się tradycyjnych sprawdzianów, testów i kartkówek, które przerzucają do nowoczesnego Formularza Google / Quzizz / Kahoota, ustawiają timer na 20 minut / sekund na pytanie i rozsyłają uczniom. Przy tym mają nadzieję, że będzie tak jak na normalnej lekcji. A gdy młodzi ludzie po raz kolejny wymykają im się spod kontroli, rozwiązując wspólnie testy na discordzie / messengerze albo prosząc kogoś dorosłego o przygotowanie gotowych odpowiedzi, to co się dzieje? Pojawia się gniew, rozgoryczenie i w konsekwencji złość na przebiegłych i niedojrzałych uczniów. A gdyby tak, przed zaplanowaniem następnego typowego sprawdzianu (tym razem na przekór ->15 minut z większą ilością zadań, hehe), zadać sobie pytanie jak ja sam – jako 16-latek – mógłbym postąpić? Czy byłbym uczciwy wobec kogoś, kogo ledwo znam i być może nie mam z nim zbyt dobrej relacji? Czy moje jeszcze nie dość rozwinięte, (nie)empatyczne płaty czołowe wzięłyby pod uwagę reakcję drugiej strony?
Podsumowując ten daleko sięgający wywód: warto korzystać z nowych narzędzi i pomysłów, które choć troszkę przybliżą nas do realiów nauki zdalnej, a kto wie – być może realiów młodych ludzi. Po co nieudolnie walczyć z wiatrakami skoro można – wbrew pozorom – iść na łatwiznę i zdać się na inne sposoby?
Jakie formy oceniania warto wprowadzić podczas nauki zdalnej?
Formy to może za duże słowo. Pomysły oceniania brzmią – cytując moich uczniów – ,,tak średnio bym powiedział”. Kompromis? Pomysły na inne formy oceniania?
Oj tak, kategoria INNE w dzienniku elektronicznym bije rekordy popularności. Nagłą trudnością okazało się ocenienie projektu, który uczeń przygotował w formie referatu zlepionego z kilku źródeł albo wypracowania ewidentnie pisanego ręką starszej siostry. Jak to wszystko pogodzić? Jak stopniowo uwalniać kategorię inne ze wszechobecnych objęć?
Bank pomysłów na INNĄ weryfikację wiedzy i możliwości uczniów
Pomysł nr 1: Zdalna kartkówka = odwrócony quiz
Zacznijmy banalnie. Kojarzysz, drogi czytelniku, ideę odwróconej kartkówki? Tak samo można zrobić z quizem. A niech to! Można nawet więcej! Co powiesz na samodzielne przygotowanie quizu / kartkówki / powtórki każdego młodziaka? Ale przecież mogą skopiować cudze odpowiedzi. Tak, mogą, jeśli jednak podczas oceniania (to takie smutne słowo) będzie brało się pod uwagę kreatywne i nieszablonowe podejście do sprawy to publiczność zostanie zachęcona do bardziej zaawansowanych poszukiwań albo do stworzenia własnych pytań.
Pomysł nr 2 wiąże się z poprzednim rozwiązaniem. Otóż w ramach kartkówki można zaproponować uczniom, aby przygotowali grę planszową dotyczącą danego zagadnienia. Na języku polskim można zachęcić do stworzenia tekstu, będącego inspiracją / parafrazą twórczości danego pisarza. Aktywujemy przy tym praktyczne wykorzystanie środków literackich.
Pomysł nr 3: Zdalna kartkówka z lektury = obraz + nawiązanie do zagadnienia / twórczości
Swego czasu Jacek Pyżalski w swoich wykładach namawiał do stworzenia sobie bazy obrazów, które miałyby za cel rozbudzenie ciekawości młodzieży na początku lekcji. Na tyle istotne to było dla mnie odkrycie, że zaraz po wysłuchaniu wykładu zaczęłam tworzyć własny folder z obrazami korespondującymi z konkretnymi tematami. Na początku pojawiały się one w przelocie na lekcjach, szczególnie jako współczesne nawiązanie. Na potrzeby nauki zdalnej rozszerzyłam ich przydatność. Kierując się niezbyt racjonalnymi pobudkami (poranny pomysł), zaproponowałam licealistom, abyśmy kartkówkę z twórczości Kochanowskiego napisali w formie opisu obrazu. Oczywiście, zaznaczyłam, że obrazy te korespondują z pieśniami, psalmami, trenami i tragedią naszego wieszcza. Nie do końca tak było, ale grunt to rozpalić płomień nadziei.
Kartkówka wyglądała tak, że każdy dostał swój obraz, który mógł opisywać przez 15 minut. Wszyscy pisali w czasie rzeczywistym. Nie naciskałam jednak, aby mieli włączone kamerki i mikrofony. Nawet jeśli mieliby się ze sobą komunikować albo z profesorem Akademii Sztuk Pięknych to wzięłam to na klatę. Niech się dzieje.
Obrazy były autorstwa Pawła Kuczyńskiego. Współczesny artyzm i raczej nieopisany, a na pewno nie w kontekście twórczości Kochanowskiego. Chyba, że przez moje dzieciaki. 😉 I wiecie co? Udało się, naprawdę! Opłacało się zaryzykować.
Pozwolę sobie zacytować wypowiedź jednego z uczniów, który opisał ostatni obrazek:
,,Na obrazie widzimy 6 stworzeń. jest to małpa, człowiek i ogniwa pośrednie. Dźwigają one pewnego rodzaju głaz z wyrytymi na sobie liczbami rzymskimi. Wszyscy oni znajdują się na pewnego rodzaju pustkowiu/pustyni.
Został tutaj przedstawiony proces ewolucji człowieka, który przeszliśmy od małpy do człowieka rozumnego jakim jesteśmy dziś. Skała którą dźwigają o we postacie jest tablicą dekalogu którą otrzymał Mojżesz na Horbie. Symbolizuje to, że poprzez przestrzeganie prawa (tu najłatwiej zobrazowane prawo boskie) człowiek się samodoskonali i zdobywa cenne doświadczenie, czyli mądrość. Jak głosi stare, rzymskie przysłowie „Dura lex, sed lex” mówiące o tym że „twarde prawo , ale prawo”. Kolejne rzymskie prawo „Per aspera ad astra” mówi nam o tym, że poprzez trud jesteśmy w stanie osiągnąć gwiazdy, co w tym kontekście oznacza nasze doskonalenie się i nabywanie nowych umiejętności.
Nawiązanie do twórczości Jana Kochanowskiego nasuwa się od razu. Obrazek ten nawiązuje do trenu IX gdzie autor prosi właśnie o pomoc Mądrość, którą wykreował wewnątrz siebie poprzez stosowanie się do zasad swojej moralności i norm stoickich.”
Genialne, prawda? Jestem pod ogromnym wrażeniem! Opisy oceniałam według skali 0-10 pkt. 3 punkty można było dostać za analizę, tyle samo za interpretację obrazu i nawiązanie do twórczości (łącznie 6). Jeden punkt dotyczył spójności i logiki tekstów. Łącznie 10 pkt.
Pomysł nr 4: Sprawdzian z epoki = projekt
Tym razem nie będę się rozpisywała, tylko zaproponuję screeny z pomysłami na projekty średniowieczne:
Myślę, że spokojnie można je przenieść na każdą epokę, lekturę, zjawisko kulturowe. A efekty bywają niespodziewane! Podczas wprowadzania tego pomysłu w kilku klasach odnalazłam nowe talenty literackie, kulinarne, gamingowe i filozoficzne. Cudowny stan dla prawdziwego belfra. 🙂 Może w osobnym wpisie warto podzielić się realizacjami tych uczniów, którzy będą chcieli się pokazać?
Gdzie jest bonus?
Pomyślałam, że bonusem może być dodatkowy pomysł, który zlecimy naszym, obytym artystycznie, uczniom. Brakowało mi czytelnej mapki z ,,Dziejów Tristana i Izoldy” (matko, kiedy to było!) i poprosiłam jedną, znaną mi zdolniachę o jej stworzenie. Taką działalność również możemy uznać za kartkówkę z lektury, czemu nie? O ile ta zdolniacha zaprojektuje, a potem wypełni swoje dzieło. 🙂
Z mojej strony to wszystko. Jak oceniacie takie formy oceniania? 😀
Czekam na Wasze pomysły iście kreatywnych form oceniania. 🙂
Belfer(ka) Jutra 🙂
Ostatnie wpisy:
[Nauczanie zdalne] Dlaczego lekcje online są lepsze od lekcji zdalnych?
Jak zrobić, żeby się nie narobić? 6 trików na udaną lekcję online
Jakie są przeszkody partnerskiej relacji z uczniami? Wady edukacji jako relacji